Budowa i funkcje skóry – skąd bierze się skóra wrażliwa?

Elementy budowy skóry

Budowa skóry jest bardzo złożona. Składają się na nią 3 części: naskórek, skóra właściwa oraz tkanka podskórna. Każdy z tych elementów posiada inną budowę i jednocześnie pełni inną funkcję ochronną. Dodatkowo w skórze znajdują się takie elementy jak naczynia krwionośne, gruczoły potowe i łojowe oraz włosy. Jak wygląda budowa skóry? Przyjrzyjmy się teraz poszczególnym elementom budowy skóry.

Najbardziej zewnętrzną warstwą skóry jest naskórek. To jednocześnie najbardziej złożony element, gdyż w jego skład wchodzą następujące warstwy:

• warstwa rogowa – dzieli się na zbitą i rogowaciejącą. Warstwa rogowaciejąca składa się tylko z komórek zrogowaciałych. Warstwa rogowa charakteryzuje się dużą elastycznością. Zawiera również keratynę, która chroni skórę przed promieniowaniem i stanowi budulec włosa;
• warstwa jasna – składa się z mocno spłaszczonych korneocytów, tworzy cienką oraz jasną linię w tych miejscach na ciele, gdzie naskórek jest mocno zgrubiały (np. podeszwy stóp czy wewnętrzna strona dłoni);
• warstwa ziarnista – budują ją komórki wrzecionowate posiadające spłaszczone jądra;
• warstwa kolczysta – występują w niej tylko komórki wieloboczne, które ulegają spłaszczeniu ku powierzchni naskórka. Warstwa kolczysta to jedna z najgrubszych warstw naskórka;
• warstwa podstawna – najgłębsza warstwa naskórka. Nazywana również warstwą rozrodczą ze względu na zachodzące w niej podziały komórkowe i powstawanie nowych komórek naskórka. Komórki warstwy podstawnej to. m.in. komórki Langerhansa czy melanocyty.

Skóra właściwa to warstwa środkowa. To w niej zlokalizowane są naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe, a także gruczoły potowe, gruczoły łojowe i mieszki włosowe. Jej grubość waha się od 1 do 3 mm.

Skórę właściwą można podzielić na dwie warstwy:

• brodawkowatą;
• siateczkowatą.

Zakończenia nerwowe występujące w skórze właściwej umożliwiają odbieranie bodźców zewnętrznych, takich jak temperatura czy ból. Oprócz tego w skórze właściwej znajdują się włókna kolagenowe, które stanowią budulec skóry. Kolagen jest produkowany przez fibroblasty i odpowiada za jędrność oraz młody wygląd skóry.

Warstwą skóry zlokalizowaną najgłębiej jest tkanka podskórna. Tworzą ją dwie osobne tkanki: tłuszczowa oraz łączna. W tkance tłuszczowej można wyróżnić komórki tłuszczowe, receptory oraz gruczoły.

Jakie są funkcje skóry?

O skórze bardzo często mówi się, że jest to jeden z najważniejszych organów w ludzkim organizmie. Na czym w takim razie polega jej rola? Skóra pełni przede wszystkim funkcję ochronną. Zabezpiecza przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, do których można zaliczyć czynniki fizyczne (tarcie, uderzenia, różnego urazy, oparzenia) i chemiczne (działanie różnych substancji). Zabezpiecza także przed przedostawaniem się do wnętrza organizmu szkodliwych patogenów i wirusów. Odgrywa bardzo ważną rolę w ochronie przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym.

Skóra ma swój udział w regulowaniu temperatury ciała, stąd ważną funkcją skóry jest termoregulacja. W ten sposób, w zależności od panujących warunków atmosferycznych, jesteśmy w stanie utrzymać właściwą temperaturę ciała i ochronić swój organizm przed niebezpiecznymi skutkami wychłodzenia, jak i przegrzania.

Do pozostałych ważnych funkcji skóry można zaliczyć:

• syntezę witaminy D, niezbędnej do prawidłowej pracy układu nerwowego i kostnego;
• produkcję melaniny, barwnika określającego kolor skóry oraz włosów;
• odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego;
• zwiększanie wchłanialności wybranych substancji;
• ochronę przed utratą wody;
• wpływ na regulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej.

Czym wyróżnia się naturalna bariera ochronna skóry?

Przedstawiona powyżej budowa skóry obrazuje, jak istotną rolę pełni skóra, która jest największym organem w naszym ciele. Choć nie zdajemy sobie z tego sprawy, ludzka skóra każdego dnia narażona jest na walkę ze szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, które bardzo często są niewidoczne gołym okiem. Bardzo ważną rolę w ochronie naskórka, jak i głębszych warstw skóry odgrywa naturalna bariera ochronna skóry, znana także jako bariera lub płaszcz hydrolipidowy. Co kryje się pod tą nazwą?

Jak już wspomnieliśmy, nasza skóra składa się z kilku części. Najbardziej zewnętrzną warstwą jest warstwa rogowa, w której znajdują się korneocyty (martwe komórki naskórka). Choć nie jesteśmy w stanie tego zauważyć, pokrywa ją dodatkowa warstwa ochronna określana jako bariera hydrolipidowa naskórka lub płaszcz hydrolipidowy.

Jak wskazuje jego nazwa, płaszcz hydrolipidowy składa się z wody oraz lipidów. Wchodzącą w jego skład wodę wydzielają gruczoły potowe, natomiast za lipidy odpowiadają gruczoły łojowe, produkujące sebum.

Dlaczego obecność płaszcza hydrolipidowego jest tak ważna dla naszej skóry, jak i całego organizmu? To swego rodzaju tarcza ochronna, która zabezpiecza pozostałe partie skóry przed wysuszeniem, a także szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Można zaliczyć do nich wiatr, mróz, duże wahania temperatur, promieniowanie słoneczne czy zanieczyszczenia powietrza.

Oprócz ochrony przed fizycznymi czynnikami zewnętrznymi płaszcz lipidowy zapewnia odpowiednie, kwaśne pH skóry, a także zabezpiecza przed rozwojem bakterii i grzybów. Jedną z jego najważniejszych funkcji jest ochrona przed nadmierną ucieczką wody z naskórka.

Niestety nasza naturalna bariera ochronna skóry może zostać uszkodzona. W efekcie nasz naskórek znacznie szybciej się przesusza, skóra staje się szorstka i może się łuszczyć. Uszkodzona bariera ochronna skóry sprawia, że znacznie łatwiej przedostają się do niej grzyby czy bakterie, czego efektem jest zaburzenie mikrobiomu skóry.

Dlaczego skóra może być wrażliwa?

Uszkodzona bariera płaszcza hydrolipidowego może być charakterystyczna dla różnych typów skóry. Jednym z nich jest skóra wrażliwa. Jakie przyczyny mogą stać za jej zwiększoną wrażliwością?

Trudno jednoznacznie określić, jakie są przyczyny objawów, które występują u posiadaczek skóry wrażliwej. Warto mieć świadomość, że wrażliwość skóry może być nabyta (np. poprzez uszkodzenie płaszcza ochronnego) lub uwarunkowana genetycznie.

Wpływ na uwrażliwienie i tym samym zwiększoną reaktywność skóry mogą mieć czynniki środowiskowe, jak stres, zanieczyszczenia, nieodpowiedni styl życia, zła dieta czy używki.

Niestety bardzo częstą przyczyną nadwrażliwości skóry jest stosowanie źle dobranej pielęgnacji, której poszczególne składniki przyczyniają się do uszkodzenia płaszcza hydrolipidowego.

W jaki sposób rozpoznać, że możemy być posiadaczkami skóry wrażliwej? Najczęstsze objawy to:

• pieczenie;
• zaczerwienienie;
• uczucie napięcia, ściągnięcia skóry (szczególnie zaraz po oczyszczaniu);
• szczypanie;
• ciepło, uczucie rozgrzania;
• miejscowe przesuszenie;
• świąd;
• łuszczenie;
• wysypka.

Czego unikać, gdy skóra jest szczególnie wrażliwa?

Jak już zasygnalizowano, właściwa pielęgnacja jest kluczowa w przypadku skóry wrażliwej. Źle dobrane produkty, zbyt agresywne oczyszczanie i złuszczanie niestety tylko przyczyniają się do pogorszenia jej stanu. Jakich produktów pielęgnacyjnych oraz składników należy unikać, jeśli posiadamy skórę wrażliwą?

Niewskazane są produkty posiadające odczyn zasadowy, jak chociażby mydło. Oprócz tego silne detergenty jaki SLS i SLES również są niewskazane. W przypadku skóry wrażliwej nie zaleca się stosowania kosmetyków na bazie alkoholu, wzbogaconych w kompozycję zapachową czy sztuczne barwniki i konserwanty.

Objawy skóry wrażliwej mogą zostać nasilone również przez zbyt częste, mechaniczne złuszczanie, mycie twarzy zbyt ciepłą wodą czy energiczne pocieranie jej ręcznikiem.

W przypadku skóry wrażliwej należy unikać długiego przebywania w klimatyzowanych, jak i mocno ogrzewanych pomieszczeniach. Niewskazane są także długie kąpiele i korzystanie z sauny.

Codzienna pielęgnacja skóry wrażliwej

Jak powinna wyglądać codzienna pielęgnacja skóry wrażliwej? Podstawą jest tutaj bardzo łagodne oczyszczanie, jak i dostarczanie jej składników, które zniwelują dyskomfort i przyczynią się do odbudowy płaszcza hydrolipidowego.

Składnikami, na które warto zwracać szczególną uwagę w przypadku cery wrażliwej, są: kwas hialuronowy, ceramidy, mocznik, skwalan czy cholesterol. Ważne są także substancje aktywne jak niacynamid czy witamina C, które wzmocnią osłabione naczynia krwionośne.

W przypadku oczyszczania skóry wrażliwej warto sięgnąć po łagodną emulsję, która bardzo dobrze sprawdzi się do delikatnego oczyszczania skóry po nocy. Z kolei wieczorem warto postawić na dwuetapowe oczyszczanie, np. olejek do demakijażu + łagodny żel lub pianka.

Bardzo ważnym elementem pielęgnacji skóry wrażliwej jest tonizacja, która przywraca skórze odpowiednie pH. Warto, aby tonik do twarzy był wzbogacony w substancje o działaniu kojącym i nawilżającym, jak pantenol, gliceryna czy kwas hialuronowy.

Posiadaczki cery wrażliwej powinny włączyć do swojej codziennej pielęgnacji krem z odpowiednio wysokim filtrem SPF, który będzie chronił skórę zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB.

Istotnym elementem pielęgnacji cery wrażliwej jest także dobór odpowiedniego kremu, który wspomoże odbudowę warstwy hydrolipidowej.

Kosmetyki, które sprawdzą się przy skórze wrażliwej

Skóra wrażliwa potrzebuje w swojej pielęgnacji wysokiej jakości kosmetyków. Jakie produkty marki La Roche-Posay warto wprowadzić do swojej porannej i wieczornej rutyny pielęgnacyjnej?

W przypadku oczyszczania skóry wrażliwej najlepiej sięgnąć po kosmetyki o skutecznym, ale łagodnym działaniu. W zależności od osobistych preferencji sprawdzą się:

• Łagodna emulsja oczyszczająca Toleriane;
• Płyn micelarny do skóry wrażliwej;
• Żel myjący pod prysznic LIPIKAR.

Każdy z wymienionych wyżej składników charakteryzuje się łagodnym działaniem. Skutecznie usuwa nadmiar sebum, pozostałości makijażu czy zanieczyszczeń, które w ciągu dnia gromadzą się na naszej skórze. Kosmetyki te nie posiadają silnych substancji myjących. Charakteryzuje je zrównoważone pH. Zostały również wzbogacone w wodę termalną, która łagodzi podrażnienia, przynosi ukojenie i zmniejsza zaczerwienienie skóry. Emulsja bardzo dobrze sprawdzi się w porannej pielęgnacji, natomiast płyn micelarny i żel myjący w wieczornej.

Serum to kolejny kosmetyk, który warto wprowadzić do pielęgnacji skóry wrażliwej. Serum przeciwzmarszczkowe Hyalu B5 posiada delikatną i szybko wchłaniającą się konsystencję żelu, która będzie bardzo dobrym wyborem przy skórze wrażliwej. Dzięki połączeniu dwóch form kwasu hialuronowego oraz witaminy B5 nawilża, regeneruje oraz pomaga odbudowywać płaszcz ochronny.

Jako produkty do ochrony przeciwsłonecznej najlepiej sprawdzą się Anthelios UVMUNE niewidoczny fluid SPF 50+ oraz Anthelios mgiełka SPF 50. Produkty te charakteryzują się skuteczną ochroną przeciwsłoneczną, jak i lekką konsystencją, która jest idealna na co dzień.

Warto mieć świadomość, że oprócz pielęgnacji również kosmetyki kolorowe mogą zwiększać reaktywność skóry oraz wywoływać niepożądane reakcje skórne. Aby temu zapobiec, należy sięgać po kosmetyki hypoalergiczne, opracowane z myślą o potrzebach skóry wrażliwej jak Toleriane Podkład Kryjący. Posiada nietłustą konsystencję zapewniając naturalne wykończenie i jednocześnie doskonałe krycie. Filtr SPF25 zapewnia ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB. Oprócz tego, podkład zawiera składnik neurosensynę, która zmniejsza zaczerwienienia i łagodzi związany z nimi dyskomfort. Dlatego też Toleriane Podkład Kryjący sprawdzi się świetnie również w przypadku skóry z przebarwieniami, a także skłonnościami do atopii i trądziku (również różowatego).

Kosmetykiem o uniwersalnym zastosowaniu jest Woda termalna La Roche-Posay. Możesz używać jej zarówno w porannej i wieczornej pielęgnacji, jak i w ciągu dnia, jeśli Twoja skóra potrzebuje natychmiastowego ukojenia lub odświeżenia. To również bardzo dobry wybór podczas wysokich temperatur.

Najlepszy krem na odbudowę naskórka

Skóra wrażliwa potrzebuje nawilżenia i regeneracji. Kosmetykiem, który jest jej to w stanie zapewnić, jest odpowiedni krem do twarzy. Składnikami, które w szczególności powinny znaleźć się w kremie do twarzy do cery wrażliwej, są: kwas hialuronowy, gliceryna, witamina B5, niacynamid, ceramidy, masło shea.

Wybierając krem do cery wrażliwej, warto mieć na uwadze, że może ona zmagać się jednocześnie z innymi problemami, jak nadmiernym przetłuszczaniem czy niedoskonałościami:

• Toleriane Sensitive Krem – odpowiedni dla skóry wrażliwej już od 3. miesiąca życia. Wspomaga naprawę bariery ochronnej, jak i utrzymanie właściwego poziomu mikrobiomu;
• Krem Toleriane Dermallergo – idealne rozwiązanie dla skóry bardzo wrażliwej i skłonnej do alergii. Zmniejsza zaczerwienienie i uczucie dyskomfortu związane z suchością skóry. Regeneruje i wzmacnia barierę ochronną skóry;
• Głęboko nawilżający krem Hydraphase HA Light – idealny wybór w przypadku skóry wrażliwej, odwodnionej i mieszanej. Jego lekka konsystencja szybko się wchłania, dzięki czemu kosmetyk zmiękcza i uelastycznia skórę.

Jeśli zauważasz, że Twoja skóra jest podrażniona i zaczerwieniona również po przebudzeniu, sięgnij po Toleriane Dermallergo na noc. Kosmetyk zmniejsza zaczerwienienia, nawilża i regeneruje skórę, podczas gdy Ty śpisz.

Skóra wrażliwa – podsumowanie

Ludzka skóra to bardzo skomplikowany i istotny element naszego organizmu. Jednak by rzeczywiście mogła funkcjonować prawidłowo, jej warstwa ochronna powinna działać w sposób niezakłócony. Kiedy ta jest uszkodzona, nasza skóra może stawać się bardziej reaktywna, szybciej ulegać przesuszeniu i zaczerwienieniom. Dobrze dobrana pielęgnacja to podstawa do odbudowy płaszcza hydrolipidowego skóry wrażliwej.