Trądzik hormonalny – jak go rozpoznać i skutecznie leczyć

Trądzik hormonalny – co to jest i czym się wyróżnia

Trądzik hormonalny to odmiana trądziku, którego główną przyczyną są zaburzenia w gospodarce hormonalnej organizmu. Hormony odgrywają kluczową rolę w regulacji wielu procesów fizjologicznych, w tym funkcjonowania skóry. Zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do nadprodukcji sebum, zwiększonego rogowacenia naskórka oraz stanu zapalnego, co sprzyja powstawaniu zmian trądzikowych. Trądzik hormonalny u mężczyzn jest tak samo powszechny, jak u kobiet.

Hormony wpływają na skórę poprzez:

• Regulację produkcji sebum - Androgeny, takie jak testosteron i dihydrotestosteron (DHT), stymulują gruczoły łojowe do wytwarzania sebum. Nadmiar androgenów prowadzi do przetłuszczania się skóry i tworzenia środowiska przyjaznemu zatkaniu porów.

• Proces keratynizacji - Zaburzenia hormonalne mogą powodować nadmierne rogowacenie naskórka, co prowadzi do tworzenia się zaskórników.

• Reakcje zapalne - Hormony mogą zwiększać reakcje zapalne w skórze, co przyczynia się do powstawania czerwonych, bolesnych zmian na twarzy lub szyi. Może pojawiać się też trądzik na plecach czy dekolcie.

Jakie hormony wpływają na stan skóry?

Oto kilka najważniejszych hormonów, które mogą mieć wpływ na trądzik hormonalny u nastolatków i dorosłych:

1. Androgeny

To najważniejsze hormony wpływające na wytwarzanie sebum i powstawanie trądziku, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Ich nadmierna produkcja może wywoływać tak zwany trądzik hormonalny androgenny. Objawia się on zarówno jako trądzik młodzieńczy, jak i dorosłych. U kobiet nadmiar androgenów towarzyszy często PCOS, czyli zespołowi policystycznych jajników.

2. Progesteron

U kobiet wpływa on na nasilenie menstruacji oraz zwiększoną produkcję sebum, co nasila ilość produkowanego sebum i przyczyni się do zwiększonego ryzyka powstawania zmian trądzikowych.

3. Estrogen

To bardzo ważny żeński hormon, który wpływa także na sebum, zmniejszając jego produkcję. Gdy dochodzi do obniżenia poziomu estrogenów w organizmie, na przykład przed miesiączką czy w okresie menopauzy, może wpływać to negatywnie na skórę.

4. Insulina i IFG-1

Insulina bierze udział w dojrzewaniu gruczołów łojowych skóry, a także w produkcji androgenów. Dlatego jej podwyższony poziom może wpływać na zaostrzenie trądziku lub jego pojawienie się w dorosłym życiu.

Trądzik hormonalny – objawy i wpływ stylu życia

Trądzik hormonalny - jak wygląda i gdzie występują zmiany? Są one bardzo charakterystyczne i tak naprawdę dość łatwo odróżnić je od innych rodzajów trądziku. Oto na co warto zwracać uwagę:

• Lokalizacja zmian - Trądzik hormonalny najczęściej pojawia się w dolnej części twarzy – jako trądzik hormonalny na brodzie, linii żuchwy i szyi. Może również występować jako trądzik hormonalny na plecach, ramionach i dekolcie. Trądzik hormonalny na czole czy w miejscach typowych dla trądziku pospolitego występuje dużo rzadziej.
• Rodzaj zmian skórnych - Typowe są głębokie, bolesne cysty i guzki, które trudno wyleczyć i które często pozostawiają blizny.
• Cykliczność - U kobiet nasilenie objawów może występować przed miesiączką, co jest związane z wahaniami hormonalnymi. Nie jest to jednak regułą.
• Specyficzny okres życia - Trądzik hormonalny może pojawiać się też w wyniku zmian hormonalnych w okresie menopauzy czy w ciąży.
• Późny początek - Jeśli w młodości nie miałaś problemów z trądzikiem, a pojawia się on nagle na późniejszym etapie życia, może to sugerować trądzik hormonalny. Po 30 czy po 40 najczęściej się taki trądzik zaczyna. W przypadku trądziku o późnym początku zawsze warto zrobić badania hormonalne.
• Inne nietypowe objawy - Nadmierne owłosienie, nagłe przybieranie na wadze, problemy z płodnością czy nieregularne miesiączki, towarzyszące trądzikowi, także mogą sugerować podłoże hormonalne.
• Brak reakcji na standardowe leczenie - Trądzik hormonalny często nie reaguje na typowe preparaty przeciwtrądzikowe dostępne bez recepty.

Wpływ stylu życia na hormony i trądzik

Styl życia odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki hormonalnej:

• Dieta - Spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym (słodycze, białe pieczywo) może podnosić poziom insuliny i insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), co stymuluje produkcję sebum.
• Stres - Podwyższa poziom kortyzolu, który wpływa na równowagę hormonalną.
• Brak snu - Niewystarczająca ilość snu może zaburzać wydzielanie hormonów regulujących apetyt i metabolizm.
• Aktywność fizyczna - Jej brak może prowadzić do zaburzeń metabolicznych i hormonalnych.

Jak leczyć trądzik hormonalny?

Leczenie trądziku hormonalnego wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego właściwą diagnozę, terapię farmakologiczną, zabiegi dermatologiczne, zmianę stylu życia oraz właściwą pielęgnację skóry. Przede wszystkim, jak zdiagnozować trądzik hormonalny? Jakie badania należy wykonać?

1. Diagnoza trądziku hormonalnego

Pierwszym krokiem jest konsultacja z dermatologiem czy endokrynologiem, który może zlecić dalsze badania. Najważniejsze, które warto wykonać przy podejrzeniu trądziku hormonalnego, znajdziesz poniżej.

• Badania hormonalne - trądzik u kobiet i mężczyzn Dobrze jest oznaczyć poziom androgenów (testosteron, DHEA-S), poziom estrogenu i progesteronu, FSH i LH u kobiet. Gdy trądzik hormonalny po 40 się pojawia, może sugerować np. zmiany przedmenopauzalne. Warto sprawdzić też hormony tarczycy, zwłaszcza u kobiet (TSH, FT3, FT4) oraz poziom prolaktyny i kortyzolu.

• Badania metaboliczne Trądzik związany z problemami hormonalnymi może towarzyszyć też na przykład insulinooporności. Dlatego warto zbadać glukozę na czczo, wykonać krzywą cukrową oraz oznaczyć lipidogram. Warto je zbadać zwłaszcza wtedy, jeśli występują inne problemy, takie jak nagłe przybieranie na wadze czy problemy z utratą wagi. Dodatkowe pomocne badania to np. usg jajników, w celu wykluczenia albo potwierdzenia PCOS u kobiet.

2. Leczenie trądziku hormonalnego

W zależności od dokładnej przyczyny trądziku leczenie może obejmować przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej, leków antyandrogenowych, czasem retinoidów lub wspomagająco antybiotyków.  Leczenie hormonalne trądziku to jeden krok. Ważne są też pozostałe, takie jak właściwa dieta i pielęgnacja.

3. Zabiegi na trądzik hormonalny

Wspomagająco przy trądziku hormonalnym można stosować te same zabiegi dermatologiczne, co przy innych odmianach trądziku, takie jak np. peelingi chemiczne.  Kwasy na trądzik hormonalny, takie jak kwas salicylowy, migdałowy i glikolowy, pomagają złuszczać martwy naskórek, odblokowywać pory i regulować wydzielanie sebum. W wysokich stężeniach muszą być jednak wykonywane pod kontrolą dermatologa.

4. Kosmetyki na trądzik hormonalny

Nie istnieje coś takiego jak krem na trądzik hormonalny. Pielęgnacja nie powinna różnić się od tej stosowanej przy klasycznym trądziku. Bardzo ważne jest oczyszczanie skóry delikatnymi środkami myjącymi, bez alkoholu, które jej nie podrażniają. Do nawilżania używaj lekkich, niekomedogennych kremów, które będą działać seboregulująco. Jeśli masz przesuszoną po leczeniu skórę, warto stosować kremy wzmacniające barierę hydrolipidową skóry. Kremy z filtrem SPF są również bardzo ważnym elementem rutyny przeciwtrądzikowej, bo zmniejszają ryzyko tego, że pojawią się przebarwienia po trądziku. Przy trądziku warto wzmacniać też mikrobiom skóry kosmetykami z zawartością prebiotyków, probiotyków i postbiotyków.

5. Zmiana stylu życia

Dieta wydaje się szczególnie ważna przy trądziku hormonalnym, zwłaszcza gdy jest powiązany z insuliną. Warto ograniczyć spożycie cukrów prostych i produktów o wysokim indeksie glikemicznym. A jak wygląda relacja nabiał a trądzik hormonalny? W przypadku trądziku hormonalnego korzystne może być odstawienie mleka. Może podnosić ono poziom insuliny i insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), który bezpośrednio wpływa na produkcję sebum. Warto za to jeść dużo warzyw i owoców, ryb bogatych w kwasy omega-3 oraz produktów zawierających duże ilości błonnika.

Aktywność fizyczna może być pomocna w regulacji poziomu hormonów i redukcji stresu. Z tego samego powodu ważny jest odpowiedni, 7-9-cio godzinny sen. Jeśli zastanawiasz się, jakie witaminy na trądzik hormonalny będą korzystne i czy naturalne leczenie trądziku hormonalnego jest skuteczne, odpowiedź brzmi: wszystko należy konsultować z lekarzem dermatologiem lub endokrynologiem. Nieodpowiednio dobrane suplementy czy mikroelementy mogą jeszcze bardziej rozregulować hormony.

Pielęgnacja przy trądziku hormonalnym

Do codziennej rutyny warto włączyć następujące preparaty: Do oczyszczania skóry stosuj delikatny żel, taki jak żel oczyszczający La Roche Posay Effaclar. Znajdujący się w nim cynk zmniejsza nadmiar sebum i oczyszcza skórę, a Phylobioma pomaga zmniejszać niedoskonałości. Dodatkowo żel pomaga utrzymać prawidłowe pH skóry.

Do pielęgnacji skóry stosuj krem o potrójnym działaniu La Roche Posay Effaclar Duo+M. Znajdująca się w nim Phylobioma wspiera równowagę mikrobiomu skóry, a niacynamid zmniejsza widoczność przebarwień oraz redukuje nadmiar sebum. Dodatkowo krem zapewnia skórze odpowiednie nawilżenie.

Na noc włącz do pielęgnacji skoncentrowane serum La Roche Posay Effaclar. Zawiera kwas glikolowy, salicylowy oraz LHA, które pomagają oczyszczać pory, wspomagają naturalne mechanizmy odnowy skóry oraz delikatnie mikrozłuszczają skórę. Dodatkowo serum zmniejsza widoczność przebarwień.

Przy cerze skłonnej do trądziku bardzo ważna jest ochrona przeciwsłoneczna. Zdecyduj się na lekki produkt, taki jak fluid Oil Control SPF50+ La Roche Posay Anthelios UVMune 400. Jest odpowiedni dla skóry mieszanej i skłonnej do przetłuszczania się. Chroni przed promieniami UVA i UVB, a znajdujące się w nim mikrocząsteczki odpowiadają za redukcję nadmiaru sebum.

Podsumowanie

Trądzik hormonalny to złożone schorzenie, które wymaga indywidualnego i wieloaspektowego podejścia. Kluczem do skutecznego leczenia jest prawidłowa diagnoza, zrozumienie przyczyn zaburzeń hormonalnych oraz konsekwentne stosowanie się do zaleceń lekarza. Połączenie leczenia, zabiegów dermatologicznych, odpowiedniej pielęgnacji skóry oraz zmiany stylu życia może przynieść znaczącą poprawę stanu skóry.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny