Opryszczka na ustach – przyczyny, objawy i pielęgnacja skóry

Czym jest opryszczka wargowa?

Opryszczka wargowa to choroba wirusowa, wywołana przez wirusa opryszczki zwykłej (Herpes simplex virus). Jej potoczna nazwa to zimno lub zimno na ustach – jej objawy bardzo często nasilają się w okresie jesienno-zimowym, w wyniku przemarznięcia czy osłabionej odporności. Jej pojawieniu towarzyszy charakterystyczne mrowienie i świąd skóry w okolicy ust. Może wystąpić również na innych obszarach, czego częstym przykładem jest opryszczka w nosie.

Opryszczka wargowa jest bardzo powszechna. Szacuje się, że na całym świecie zakażonych może być 64% dorosłych poniżej 50. roku życia¹. Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi najczęściej w dzieciństwie, stąd opryszczka u dzieci również nie jest rzadkością.

Przyczyny opryszczki na ustach

Główną przyczyną wystąpienia nieestetycznej opryszczki na ustach jest infekcja wirusowa, określana także jako zakażenie pierwotne. Zwykle ma miejsce do 5. roku życia i dość często przebiega bezobjawowo. Wirus opryszczki po wniknięciu do organizmu przenosi się do neuronów czuciowych, gdzie pozostaje już przez całe życie. Przyjmuje on postać utajoną (przechodzi w stan uśpienia). Istnieje jednak wiele czynników, które mogą sprzyjać aktywacji wirusa i wystąpieniu objawów opryszczki wargowej:

• osłabiona odporność organizmu, np. w wyniku przebytej infekcji górnych dróg oddechowych lub przyjmowania leków immunosupresyjnych;
• przemęczenie, stresujące sytuacje, mała ilość snu;
• wyziębienie organizmu;
• niedożywienie oraz niedobory witamin i minerałów w diecie;
• ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe;
• niektóre zabiegi kosmetyczne;
• ciąża i miesiączka;
• podrażnienia i urazy skóry w okolicy ust.

Jak można zarazić się wirusem opryszczki?

Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi przez bezpośredni kontakt z osobą chorą: jej śliną, łzami, błonami śluzowymi czy zmienioną chorobowo skórą, a przede wszystkim wydzieliną znajdującą się w pęcherzykach, które tworzą się na ustach.

Do zakażenia może dojść również poprzez korzystanie ze wspólnych naczyń, np. picie z jednego kubka, korzystanie z tych samych sztućców, używanie tego samego ręcznika, czy maszynki do golenia. Są to jednak rzadkie przypadki, gdyż wirus nie jest odporny na czynniki zewnętrzne i dość szybko ginie w temperaturze pokojowej, kiedy znajdzie się poza organizmem osoby chorej. Mimo to wzmożona ostrożność i praktykowanie zasad higieny osobistej są w tym czasie niezbędne.

Czy opryszczka na ustach jest groźna?

Opryszczka wargowa z reguły nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Ważne jednak, aby osoba z opryszczką nie miała kontaktu z noworodkami, niemowlętami oraz kobietami w ciąży. Opryszczka wargowa u tak małych dzieci jest niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do poważnych powikłań. Najgroźniejsze skutki to zapalenie mózgu, zapalenie rogówki oka (co może prowadzić do utraty wzroku), odwodnienie oraz wtórne infekcje bakteryjne. U noworodków opryszczka może wymagać hospitalizacji i dożylnego podawania leków przeciwwirusowych. Dorosłe i zakażone osoby najczęściej skarżą się na uporczywe objawy i dyskomfort, które mogą znacznie obniżać jakość życia. Zaczerwieniona i pękająca skóra na ustach to często także problem estetyczny, ponieważ bardzo szybko rzuca się w oczy.

Nie oznacza to jednak, że objawy opryszczki na ustach należy bagatelizować. Niewłaściwa pielęgnacja skóry czy brak leczenia mogą doprowadzić do groźnych powikłań, jak wtórne zakażenia, czy rumień wielopostaciowy. W ciężkich przypadkach może dojść do zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

Jeśli masz do czynienia z opryszczką w ciąży, występuje ona u małego dziecka lub osoby z obniżoną odpornością i pojawia się dość często, niezbędna jest konsultacja z lekarzem i zastosowanie odpowiedniego leczenia.

Objawy opryszczki wargowej

Umiejętność rozpoznawania objawów opryszczki na ustach pozwala na szybsze działanie i właściwe gojenie się zmian. Zatem jakie objawy świadczą o pojawieniu się opryszczki wargowej? Faza I to uczucie dyskomfortu w okolicy ust. Możesz odczuwać wtedy ucisk, pieczenie, mrowienie, swędzenie oraz zwiększoną tkliwość skóry w miejscu rozwijania się zmiany.

• Następnie pojawia się wyraźnie zaczerwienienie, któremu może towarzyszyć lekka opuchlizna oraz ból. Z czasem na skórze zaczynają tworzyć się bardzo drobne pęcherzyki, wypełnione płynem surowiczym.
• W kolejnej fazie dochodzi do powiększenia pęcherzyków, które mogą zlewać się w większe zmiany, a następnie do ich pękania (pękanie może być spowodowane ruchami warg w trakcie jedzenia lub dotykaniem zmian, czego nie należy robić). Dochodzi do tworzenia się nadżerek, którym często towarzyszy rumień i ból w miejscu zmiany. W niektórych przypadkach może dojść do tworzenia się owrzodzeń.
• W ostatniej, 4 fazie zmiany zaczynają wysychać, a w miejscu nadżerek tworzą się strupki o ciemnym zabarwieniu. Gojeniu może towarzyszyć uczucie swędzenia i chęć drapania skóry. To bardzo ważne, aby się tego wystrzegać, gdyż nie tylko wydłuży to proces gojenia, ale może pozostawić po sobie widoczne blizny.

Ile trwają objawy opryszczki na ustach? Okres wylęgania wirusa wynosi od 1 do 26 dni, jednak objawy często uwidaczniają się po 3-4 dniach od momentu zakażenia. To, ile będzie trwać opryszczka, zależne jest od wieku, ogólnej kondycji organizmu oraz tego, czy choroba ma charakter pierwotny, czy nawrotowy. Nawracająca opryszczka wargowa z reguły przebiega łagodniej, a objawy mogą ustąpić po 10-12 dniach.

Co na zimno na ustach?

Opryszczka wargowa bardzo często ustępuje samoistnie, w niektórych przypadkach może przebiegać bezobjawowo i nie wymaga specjalistycznego leczenia. Jeśli jednak opryszczka ma tendencje do częstych nawrotów, zmiany na skórze są rozległe, bolesne i towarzyszą im objawy ogólne, jak gorączka, złe samopoczucie czy bóle mięśni, pomoc lekarska jest niezbędna.

W przypadku opryszczki wargowej stosuje się leczenie miejscowe preparatami o działaniu przeciwwirusowym, jak maści czy żele, jednak o ostatecznym przebiegu kuracji decyduje lekarz.

Jak pielęgnować skórę przy opryszczce wargowej?

W przypadku wystąpienia objawów opryszczki istotna jest odpowiednia pielęgnacja skóry oraz jej regeneracja. Opryszczkę na ustach należy traktować jak świeżą rankę i obchodzić się z nią bardzo ostrożnie. Nie należy jej dotykać ani tym bardziej rozdrapywać swędzących zmian czy odrywać gojących się strupków. Szczególną uwagę należy poświęcić odpowiedniej higienie rąk. Należy być także ostrożnym w trakcie mycia twarzy i unikać pocierania zmienionej chorobowo skóry lub wycierania jej w ręcznik.

Skóra wokół ust w miejscu wystąpienia objawów opryszczki wargowej może zmagać się z tymczasowym przesuszeniem i wynikającym z niego swędzeniem czy nadmiernym łuszczeniem naskórka. Aby zminimalizować dyskomfort i usprawnić regenerację skóry, warto sięgać po kosmetyki zawierające składniki aktywne o właściwościach nawilżających, kojących, regenerujących i ochronnych, jak:

• pantenol;
• masło shea;
• gliceryna;
• madekasozyd;
• cynk;
• ceramidy.

W okresie wystąpienia objawów i gojenia się zmian warto stosować także balsamy lub pomadki ochronne oraz zadbać o dodatkową ochronę UV.

Opryszczka na ustach – jak zapobiegać nawrotom? Checklista

Opryszczka wargowa to choroba, która pozostaje z nami przez całe życie. Chociaż przez długi czas może pozostawać w stanie uśpienia, lubi o sobie przypominać w okresach osłabionej odporności, zmęczenia czy stresu. Choć nie jesteśmy w stanie całkowicie pozbyć się wirusa opryszczki z organizmu, można skutecznie zapobiegać jego nawrotom. W tym celu warto:

• wprowadzić pełnowartościową, odżywczą dietę bogatą w białko, świeże warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze oraz witaminy i minerały (szczególnie witaminę A, C, D i cynk);
• unikać stresujących sytuacji, a jeśli nie jest to w pełni możliwe, stosować techniki relaksacyjne;
• wzmacniać swoją odporność przez cały rok;
• zadbać o wartościowy sen i regenerację organizmu w wymagających chwilach.

Co na opryszczkę na ustach, aby zregenerować skórę?

Swędzenie i nadmierne łuszczenie się skóry wynikające z tymczasowego przesuszenia i podrażnienia skóry wokół ust może sprzyjać drapaniu. Aby do tego nie dopuścić, warto zadbać o ukojenie skóry, a także odbudowę jej warstwy ochronnej.

Do mycia bardzo dobrze sprawdzi się Lipikar Syndet AP+. To ultradelikatny krem myjący do ciała, który może być stosowany przez niemowlęta, dzieci i dorosłych także do mycia twarzy. Jego formuła zawiera niacynamid o właściwościach kojących, masło shea o właściwościach wzmacniających barierę hydrolipidową skóry, a także Aqua Posae Filiformis. To wyjątkowy, opatentowany składnik aktywny, działający na czynniki odpowiedzialne za wyjątkowo suchą skórę, także  w okolicy ust. Dzięki obecności takich składników formuła produktu natychmiastowo koi i łagodzi skrajną suchość skóry już od momentu kąpieli, a także nawilża i koi podrażnioną skórę.

Warto zadbać także o ochronę i odbudowę podrażnionych i wysuszonych ust. Bardzo dobrym wyborem okaże się Cicaplast Levres B5. To regenerujący balsam do ust, który wygładza, łagodzi i regeneruje suche, podrażnione, popękane obszary ust. Dzięki formule wzbogaconej w pantenol i lipidy o właściwościach pro-nawilżających balsam do ust tworzy ochronną barierę izolującą skórę przed czynnikami zewnętrznymi, łagodzi uczucie podrażnienia i dyskomfortu oraz pomaga przywrócić nawilżenie skóry. Stosuj go tak często, jak to konieczne i nakładaj obficie.

Opryszczka wargowa – najczęściej zadawane pytania

Pojawienie się objawów zimna na ustach może wzbudzić niepokój i wątpliwości, jak dbać o skórę wokół ust w tym okresie. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które pozwolą Ci zadbać o swoją skórę bez niepotrzebnego stresu.

Czy opryszczka wargowa jest zaraźliwa?

Tak, opryszczka wargowa jest zaraźliwa. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt ze skórą, śliną osoby chorej lub płynem z pęcherzyków, których nie należy dotykać ani przebijać. Wirusem opryszczki możesz zarazić się od momentu wystąpienia początkowych objawów aż do całkowitego wygojenia zmian.

Czy opryszczka w ciąży jest groźna?

Tak, opryszczka wargowa w ciąży może okazać się niebezpieczna, szczególnie w sytuacji gdy ma się do czynienia z tzw. zakażeniem pierwotnym. Jeśli jesteś w ciąży i zauważysz u siebie objawy opryszczki na ustach, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Czy zajad to opryszczka?

Nie, zajad a opryszczka nie są tym samym. Zajady powstają na skutek infekcji bakteryjnej lub grzybiczej, ich powstawaniu mogą sprzyjać także niedobory witamin z grupy B, witaminy C oraz żelaza.

Czy opryszczka to choroba?

Tak, opryszczka to częsta choroba wirusowa, wywoływana przez wirusa opryszczki (Herpes simplex virus).

Czy można całkowicie pozbyć się opryszczki?

Nie, całkowite pozbycie się wirusa opryszczki nie jest możliwe. Kiedy dojdzie do tzw. zakażenia pierwotnego, po ustąpieniu objawów wirus przechodzi w stan uśpienia i pozostaje w organizmie na zawsze. Wirus aktywuje się między innymi przy osłabionej odporności, przemęczeniu organizmu czy nadmiernej ekspozycji na słońce. Wzmacnianie odporności jest jednym ze sposobów na zapobieganie nawrotom.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny